Ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam chia sẻ với báo chí bên lề Hội nghị triển khai các giải pháp mở rộng tín dụng phục vụ sản xuất và tiêu dùng nhằm hạn chế tín dụng đen do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh Gia Lai tổ chức sáng nay (8/3) tại Pleiku, Gia Lai.  

Xin Phó Thống đốc đánh giá về thực trạng tín dụng đen hiện nay?

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú: Trong tháng 2 vừa qua, chúng tôi cũng cử các đoàn đi khảo sát để nghiên cứu đánh giá ở 7 địa phương có thể xem là có tín dụng đen nhiều nhất. Chúng ta phải nhìn nhận trong tín dụng không chính thức có một bộ phận tín dụng đen. 

Tín dụng đen ở đây thông thường gắn với hành vi của xã hội đen khi thu nợ với lãi suất cắt cổ. Nhìn chung, tín dụng đen vẫn là một vấn đề hết sức nan giải và phức tạp. Bộ Công an và chính quyền các cấp vẫn đang tích cực xử lý.

Ngoài ra, vẫn còn nhiều tín dụng không chính thức, quan hệ dân sự giữa người vay và cho vay. Nếu trong lãi suất và khuôn khổ pháp lý cho phép thì những hoạt động tín dụng cũng là nhu cầu khách quan cần thiết của nền kinh tế. 

NHNN nhận thấy, cần đáp ứng tốt hơn nhu cầu chính đáng của người dân, đây cũng chính là trách nhiệm của ngành ngân hàng. Khi tín dụng chính thức phát triển đủ thì tín dụng đen sẽ khó len lỏi tiếp cận với người dân hơn.

Do đó, với vai trò của mình, ngành ngân hàng đang nỗ lực triển khai thêm các sản phẩm tín dụng đáp ứng nhu cầu thiết yếu có tính chất bức thiết, đột xuất của người dân như: Trong sinh hoạt như là khám chữa bệnh, cưới hỏi, ma chay… có thể tiếp cận tín dụng chính thức. Như vậy, tín dụng đen không có cơ hội tiếp cận với người dân. 

Xin ông cho biết, NHNN đã thực hiện các giải pháp nào để hạn chế tối đa tín dụng đen?

Phó Thống đốc Đào Minh Tú: Nhiều năm qua, ngân hàng có nhiều chủ trương tăng cường tín dụng, không chỉ tín dụng cho vay phát tiển kinh tế xã hội mà còn tín dụng tập trung tiêu dùng. Các NHTM, các tổ chức tài chính vi mô, đặc biệt là vùng sâu vùng xa.

Tốc độ tăng trưởng tín dụng nói chung bình quân là 16,4%, nhưng riêng tốc độ tín dụng cho vay tiêu dùng tăng 41,2%. Riêng năm 2018, một số địa phương có tốc độ tín dụng tiêu dùng tăng rất nhanh, điển hình là TP. HCM, Thái Bình, Lâm Đồng tăng trên 50% so với cuối năm 2017. 

Đáng chú ý, ngành ngân hàng tập trung cho những nguồn vốn cụ thể để cho đối tượng vay tiêu dùng. Đơn cử như gói 5.000 tỷ đồng của Agribank đang triển khai.

Đây rõ ràng là hướng đi đúng, phù hợp với chủ trương phát triển kinh tế thị trường, phát triển kinh tế tư nhân và tập trung giải quyết không chỉ phục vụ phát triển sản xuất mà cả tiêu dùng cho người dân. Điều này cũng góp phần hạn chế hiệu quả tín dụng đen trong thời gian qua. 

Dù đã có nhiều biện pháp nhưng một số vùng tín dụng đen vẫn diễn biến phức tạp, vậy trong thời gian tới, các giải pháp tiếp theo sẽ là gì thưa ông?

Phó Thống đốc Đào Minh Tú: Theo tôi vấn đề điều chỉnh cơ chế chính sách là quan trọng, NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế pháp lý để tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại mạnh dạn hơn trong cho vay. Cần có hành lang pháp lý đầy đủ, chương trình tín dụng hợp lý hướng tới đúng các đối tượng mục tiêu. Ngành ngân hàng tiếp tục mở rộng mạng lưới hơn nữa nhất là tới các vùng sâu, vùng xa để người dân tiếp cận vốn dễ dàng hơn. Cụ thể, NHN khuyến khích đưa những mô hình tín dụng lưu động của các ngân hàng, những sản phẩm thuận lợi để người dân tiếp cận.

Ngân hàng tiếp tục có các chương trình tập trung cho những nguồn vốn cụ thể để cho đối tượng vay tiêu dùng. Ngoài ra, chúng tôi tiếp tục làm việc với các ngân hàng thương mại đẩy mạnh cải tiến các thủ tục để đơn giản nhất, thuận tiện nhất cho người dân tiếp cận vốn dễ dàng nhất. 

Quan điểm của NHNN là sẵn sàng đáp ứng nhu cầu vốn có tính chất bức thiết, đột xuất, chính đáng trong sinh hoạt. Thường thì người dân khó khăn, có nhu cầu tín dụng trong khoảng thời gian rất ngắn và số lượng không nhiều, thì ngân hàng sẽ phải giải quyết trong thời gian ngắn nhất, từ đó góp phần ngăn chặn tín dụng đen xâm lấn, lôi kéo người dân tham gia.

Với các khoản vay nhỏ lẻ, tín chấp tốn kém thời gian thực hiện thì mức lãi suất cho vay sẽ như thế nào, thưa ông?

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú: Lãi suất cho vay là thỏa thuận giữa người vay và người đi vay. Mức lãi suất cho vay phải đảm bảo bù đắp rủi ro và những chi phí tối thiểu của ngân hàng. 

NHNN kêu gọi các ngân hàng làm sao có mức lãi suất hợp lý để tạo điều kiện cho người vay, nhất là nông dân và lao người lao động có thu nhập thấp vay vốn để chữa bệnh, để đóng tiền học cho con… Tôi khẳng định mức lãi suất chắc chắn là thấp hơn rất nhiều so với mức mà bà con đang tiếp cận với tín dụng đen. Vì quan điểm của NHNN là với các khoản vay này, các ngân hàng không đặt nặng mục tiêu lợi nhuận ở những khoản vay này mà trọng tâm là đảm bảo an sinh xã hội. 

Tuy nhiên, để giải quyết vấn đề tín dụng đen, không chỉ có ngành ngân hàng, mà rất cần sự phối hợp tích cực, vào cuộc của các tổ chức đoàn thể, nhất là chính quyền địa phương phường xã. Làm công tác an sinh nhưng vẫn phải bảo đảm thu hồi được nợ, đảm bảo hạn chế rủi ro. Do đó, việc phối hợp với địa phương để nắm vững nhân thân người vay, xác định chính xác nhu cầu chính đáng của người dân là vấn đề quan trọng, nếu ai lừa đảo, vay đánh bạc, lô đề, cá độ, nghiện ngập thì sẽ bị xử lý, vì đây là các hành vi phạm pháp luật. 

Về phía mình, người dân nên chủ động đến ngân hàng để vay, thực tế, điều kiện cho vay tiêu dùng hiện nay cũng đã khá thuận lợi, nhiều sản phẩm tín dụng đơn giản, phù hợp với các đối tượng vay khác nhau, người dân không nên e ngại thủ tục vay chính thống rồi tìm đến tín dụng đen./.